Een reflectie naar aanleiding van de VPRO bullshit banen meetup

Afgelopen zondag verscheen in VPRO Tegenlicht de documentaire Bullshit banen. Een documentaire die het nut en de zingeving van werk aan de kaart stelt.  Antropoloog en invloedrijk denker David Graeber neemt ons mee in de betekenis van bullshit banen:  ‘werk waarvan zelfs de mensen die het uitvoeren stiekem vinden dat het niet zou moeten bestaan’. David Graeber beweert dat 40% van de Westerse samenleving vindt dat hij/zij een bullshit baan heeft.

Best een schokkend percentage vooral als je je realiseert dat slechts 6% hiervan dit niet erg vindt en blij is met zijn baan. Het overige deel is ongelukkig met het werk dat ze doen.  Bullshit banen leiden dan ook tot depressies, angsten en zelfs pesterijen op kantoor.

Reden genoeg voor mij om op 27 maart naar de VPRO Meetup over bullshit banen in Pakhuis de Zwijger te gaan. Want wat is nou eigenlijk een bullshit baan? En wat zijn redenen waarom mensen vinden dat zij een bullshit baan hebben?

In de zaal zijn mensen met veel verschillende beroepen aanwezig: leraren, consultants, verpleegkundigen, managers in corporates, en zelfs promovendi.  De spreiding in de aanwezige beroepen toont al aan dat ieders definitie van een bullshit baan breed uiteenloopt.  Het heeft dus zeker niet alleen maar te maken met zingeving. Maar waar heeft het dan wel mee te maken?

Ik kom uit op vier belangrijke redenen waarom mensen vinden dat zij een bullshit baan hebben.

Ik hou mij de hele dag bezig met taken die er niet toe doen #bureaucratie

In de zaal was een dame aanwezig met een belangrijke management positie in een Multinational.  Ondanks haar flinke salaris was zij ongelukkig in haar baan. Ze vertelde dat ze niet aan werken toe kwam door het draaiende houden van het systeem. “ik ben 80% van mijn tijd kwijt aan powerpoints maken en proces optimalisatie, en maar 20% van mijn tijd spendeer ik aan het werk wat er écht moet gebeuren.” Een bekend fenomeen binnen het corporate landschap. Het grote systeem – de corporate tanker- hangt aan elkaar met veel te veel regels, processen, en managementlagen waardoor je uiteindelijk te ver af komt te staan van de realiteit.  Deze dame kon aan zichzelf niet meer verantwoorden waarom ze iedere dag naar haar werk ging en heeft ontslag genomen.

De bureaucratie van een corporate vind je ook veel terug in de publieke sector. Er werd onvrede uitgesproken door mensen in de zorg en het onderwijs die alsmaar bezig zijn om iedere stap die ze maken te documenteren. Dit voelt voor velen dus ook aan als bullshit.

Ik verveel me want er is bijna geen werk voor me.

Klinkt voor veel mensen misschien vreemd, maar er zijn dus ook mensen die zich vervelen op het werk.  In de documentaire gaf communicatie medewerker Emmie toe dat ze zoveel vrije tijd had dat ze ook rustig even haar Albelli fotoboek op het werk kon bijwerken. Verveling kan een enorm gevoel van leegte oproepen want, omschreef regisseur Roland Duong “uiteindelijk willen we van ons leven een mooi sluitend verhaal maken en dat wordt door een bullshit baan verstoord.”

Hoe loop je risico op een baan met verveling? Vaak vindt dit ook plaats in hele grote organisaties, zowel publiek als privaat, waarbij het op een gegeven moment niet meer duidelijk is wie wat nou eigenlijk doet.

Ik werk in een organisatie die niks nuttigs doet voor de maatschappij.

Mensen vinden het veelal belangrijk om werk te doen dat impact heeft op de maatschappij. Cliché maar waar, met name de millenial generatie zoekt zingeving in het werk.  Logischerwijs waren het met name mensen die in de commerciële sector werkten die toegaven zingeving te missen in hun baan.

Een opvallende oplossing die genoemd werd was het doen van vrijwilligerswerk. Dit bood namelijk de mogelijkheid om wel het goede salaris te behouden maar toch een gevoel van voldoening te krijgen.

Ik ben maar een hele kleine schakel in het geheel dus ik zie niet waar ik aan bijdraag

Het zijn de mensen met hele specialistische taken of mensen met routinematig werk die over het algemeen maar een heel klein onderdeel zijn van het uiteindelijke eindproduct. Hierdoor kunnen ze moeilijk zien en ervaren wat hun werk uiteindelijk bijdraagt aan het grotere geheel. Daardoor ervaren deze mensen vaak dat ze een bullshit baan hebben.

Naast deze redenen zullen er vast meer redenen zijn waarom mensen vinden dat zij een bullshit baan hebben.  Waar het mij om gaat is dat het zorgelijk is dat zoveel mensen zichzelf iedere dag weer naar het werk slepen voor iets waar ze eigenlijk helemaal niet in geloven. Dat vind ik onwijs zonde van ieders energie en goede moed. Je verdient toch op z’n minst een baan waar je het nut en de zin van inziet?

Ik ben op een missie om jou te helpen aan een uitweg van jouw bullshit baan. In de komende weken laat ik voorbeelden zien van mensen die ontsnapt zijn uit hun bullshit baan en geef ik ook handvaten om voor jezelf een uitweg te vinden.

Heb je zin om even over je bullshitbaan te spuien? Laat dan een reactie achter:)

Wil jij nu echt die stap naar een baan waar jij wel voldoening uit haalt maken? Met onze online cursus Jouw Carriere Kompas willen we mensen zoals jij de praktische handvatten geven om verder te komen.